Inez Geenen en Liz Wijma in De Eemstuin in Uithuizermeeden.
Kokkin Inez Geenen beheert, samen met haar man Nicolaas Geenen, het kerkje van Klein Wetsinge in Wetsinge. Sinds vijf jaar organiseren zij er, zoals Inez het omschrijft: ‘alles, behalve diensten’. Zo vinden er onder andere recepties, kookworkshops, diners, lezingen en vergaderingen plaats. Als kokkin is Inez voor een belangrijk deel afhankelijk van dat wat er hier zoal zwemt, vliegt, kruipt, rondwandelt en uit de grond komt. De stand van het Hogeland ligt haar dan ook na aan het hart.
Voordat Inez op het Hogeland kwam wonen, hadden zij en haar man een kasteeltje in het Limburgse Baexem met een restaurant en overnachtingsmogelijkheden. Na vijfentwintig jaar werd het tijd voor iets nieuws. “Mijn man komt uit Ezinge en ik heb zelf heel lang op de grens van Leek en Tolbert gewoond. Er ging een wereld voor ons open toen we hier weer eens gingen kijken. Dan kom je er achter dat Groningen in je zit. Je komt mensen tegen die je nog van vroeger kent en Groningen is nog steeds Groningen. Zo herkenbaar allemaal. Je snapt de mensen. Dat was voor mij heel belangrijk. Als er een opmerking gemaakt wordt als: ‘’t kon minder”, dan snap ik dat.” Inez lacht. “Het is dan ook een prima opmerking!”.
Naast kerkje Klein Wetsinge nam het echtpaar twee jaar geleden ook de theeschenkerij Domies Toen in Pieterburen in beheer waar ‘ontzettend veel taart gebakken wordt en kopjes koffie en thee worden geserveerd.’ En dan is er nog de boerderij Klein Garnwerd bij Garnwerd waar Inez en Nicolaas twee appartementjes verhuren. Kerkje Klein Wetsinge is een gelauwerd gebouwtje. Het stamt uit 1840 maar werd in 2014 gerestaureerd en aangepast aan de behoeften van de nieuwe tijd. Het Friese bureau Jelle de Jong Architecten won er in 2016 de publieksprijs mee voor het mooiste gebouw van Nederland. Inez: ”De binnenkant bestaat uit een vierkante ruimte en in die ruimte zitten twee houten ‘eieren’ (grote afsluitbare ovale ruimtes). In het begin dacht ik: ‘‘Hoe kan je zoiets doen?’, maar het functioneert echt super.” In een van de eieren bereidt Rita de personeelsmaaltijd voor vanavond voor. Rita werkt in Klein Wetsinge in het kader van een participatiebaan en dat gaat hartstikke goed, zo zegt Inez.
Helemaal bovenin Klein Wetsinge, boven de catechisatie-kamer verder de trap op langs de klok over de gewelven naar achteren, vind je een uitkijkpost waar je honderdtachtig graden over het Reitdiepdal uit kunt kijken. “De kerk is gebouwd om het Reitdiepdal te ontsluiten maar de ingang wijst de andere kant op. Dus als oplossing hebben ze het uitkijkpunt aan de achterkant bedacht”, verklaart Inez. “De restauratie van het kerkje door stichting Oude Groninger Kerken begon trouwens met de klok. De lokale kerkcommissie startte een geldinzameling onder dorpsbewoners en toen daar enthousiast op gereageerd werd, werd ook meteen duidelijk dat er in het dorpje draagvlak bestond voor het herstel van de kerk.”
Een blik op het land vanuit de ‘nok’ van de kerk en je ziet mais, heel veel weilanden en het slingerweggetje naar De Raken waar de weg splitst en je naar Groningen kunt fietsen. “En daar…”, wijst Inez “…zie je allemaal moestuintjes van de dorpelingen. Mijn buren. Je kunt er eitjes krijgen. Hartstikke leuk allemaal.”
Kleikracht & De Eemstuin
Maar toch, als ze met een biologische blik op het landschap kijkt, valt er nog een wereld te winnen. “Het is een beetje schraal. Het is -een beetje flauw misschien- ‘Monsanto groen’ te noemen. De boer maait, de boer doet er stront op en kunstmest en dan zie je het gewoon omhoog komen als het een beetje regent. Het hele jaar door. Monocultuur. En veel schapen. Een aanzienlijk deel van het Reitdiepdal is trouwens van het Groninger landschap. Je ziet het aan de verwildering hier en daar. Maar weet je, er zitten nog steeds boeren tussen die superveel spuiten. Dan vraag je je af: ‘Waar ben je mee bezig?’
Een mooi voorbeeld van hoe het anders kan, vindt Inez het bedrijf ‘Kleikracht’ in Winsum. “Als Martin gaat maaien, dan kijkt hij of er nog nesten van vogels zijn. Ook laat hij stroken staan. Hij maait alleen als het kan. Hij is echt begaan daarmee.” Als je een broodje kaas bestelt in het kerkje van Klein Wetsinge dan is de kaas dus ook van Kleikracht. “Het brood bakken we zelf met meel van de molen hier in Wetsinge. Molenaar Cees Notenboom maalt er prachtig biologisch meel.” Een tweede bedrijf hier op het Hogeland dat Inez graag onder de aandacht wil brengen, is ‘De Eemstuin’. De Eemstuin in Uithuizermeeden teelt een grote variëteit aan groenten die op biologisch-dynamische wijze zijn geteeld. Deze groenten worden als groentenpakketten bezorgd in Noord-Groningen, op de Groningse vismarkt verkocht en ze liggen in de eigen boerderijwinkel.
Inez werpt nog even een blik op het uitzicht vanuit de kerkpost. “Als het mooi weer is, kan je hier echt zo ver kijken. En als er stormen aankomen, dat is ook zo prachtig. Dat je echt die enorme wolkenmassa eraan ziet komen. Nou dan voel je je best wel nietig hoor.”
Hieronder zijn twee geluidswandelingen te horen. In de eerste neemt Inez ons mee naar ‘Kleikracht’ in Winsum waar ze in gesprek gaat met Martin Wiersema. In de tweede geluidswandeling neemt ze een kijkje bij de Eemstuin van Liz Wijma en Jouke Anema in Uithuizermeeden.
De geluidswandelingen zijn ook te beluisteren als onderdeel van de reizende expo ‘Boeren op het Hogeland’. Op zaterdag 14 en 15 september is de expo te zien tijdens de Open Monumentendagen in ‘Het Dorpslogement’ aan de Schoolstraat 8 in Warffum en tijdens de Winterwelvaart in Groningen van 20 tot 22 december.
Meer informatie:
www.kerkkleinwetsinge.nl
www.kleikracht.nl
www.eemstuin.nl
Dit is het vierde multimediale verhaal uit de serie ‘De Stand van het Hogeland’: een journalistiek onderzoeksproject over de landbouw op het Hogeland. Het verhaal werd gemaakt door Ingrid Oyevaar voor Boeren op het Hogeland en wordt gedeeltelijk ondersteund door een bijdrage van het Mediafonds Groningen.
Eerdere verhalen:
De Stand van het Hogeland: Jan Perdok
De Stand van het Hogeland: Lammert Westerhuis
De Stand van het Hogeland: WaddenMax
